اکثر ما انسان ها با فشار روانی در زندگی روزمره خود رو به رو هستیم ، گاهی اوقات خشم و عصبانیت ، پاسخی به فشار های روانی جامعه ای است که به سرعت در حال تغییر می باشد . احساس ناتوانی ، نگرانی و عجز در برابر این فشار های روانی مشاهده می شود و عصبانیت ، اعتراضی علیه شرایط می تواند باشد .
خشم یک احساس طبیعی است؛ مثل غم، شادی، نگرانی و… . اما اگر نتوانید این حس را به درستی کنترل کنید، ممکن است عواقب جبران‌ناپذیری داشته باشد. هر سال تعداد قتل‌های زیادی به دلیل خشم و عصبانیت اتفاق می‌افتد که می‌تواند زندگی افراد زیادی را تحت‌تاثیر قرار دهد. کنترل خشم درست همان چیزی‌ست که همه ما به آن نیاز داریم.
آنچه در این مقاله می خوانیم :
- خشم چیست؟
- انواع خشم کدامند؟
- چگونه خشم ایجاد می شود؟
- راه های کنترل خشم کدامند؟
خشم و عصبانیت چیست ؟
خشم یک واکنش طبیعی در انسان است که تحت تاثیر تهدیدها و رخدادهای محیط اطراف شکل می گیرد. خشم منجر به بالا رفتن آدرنالین در بدن شده و باعث سفت شدن عضلات بدن می شود . در این حالت ضربان قبل و فشار خون بالا رفته، حس های انسان شدیدتر و دست و صورت برانگیخته می شود.
کنترل خشم یک مهارت است که می توان آن را در خود تقویت نمود. ما در اینجا یکسری راهکار ساده و موثر را برای شما گرد آوری کرده ایم.
انواع خشم کدامند ؟
۱. خشم جسور یا اظهار کننده:
یک عصبانیت قاطعانه با هدف ایجاد تغییر مثبت است، و معمولاً بدون پریشانی اتفاق می افتد.
۲. خشم رفتاری:
این نوع خشم پرخاشگرایانه می باشد و معمولاً با کتک کاری و پرت کردن اشیا همراه است.
۳. خشم مزمن یا دائمی:
در این مورد شخص همیشه عصبانی است و از هر حرف یا اتفاق ساده ای شدیداً خشمگین می شود. این نوع رفتار روی روان و جسم شخص و اطرافیانش تاثیرات بسیار عمیقی می گذارد.
۴. خشم قضاوتی:
واکنشی است نسبت به یک بی عدالتی فردی یا عمومی. این خشم گاهی به دیگران برمی گردد و می تواند منجر به تنفر شود.
۵. خشم طاقت فرسا :
این خشم با احساس ناامیدی و سرخوردگی ایجاد می شود و عموماً زمانی نمود پیدا می کند که فرد حس کند سررشته امور از دستش خارج شده است.
۶. خشم تلافی جویانه :
از متداول ترین خشم ها محسوب می شود. این نوع خشم معمولاً پاسخی ست غریزی در برابر موجه شدن با یک تهدید و حمله.
۷. خشم خود آزار :
این خشم، نوعی خشم شرمآور است. اگر احساس ناامیدی، بی لیاقتی، تحقیر یا شرمندگی کرده‌اید، ممکن است این احساسات را درونی کرده و از طریق گفتگوی منفی با خود، آسیب رساندن به خود، استفاده از مواد مخدر یا رفتارهای بینظم غذایی خشم خود را بروز دهید.
۸. خشم زبانی:
یکی از بدترین انواع خشم است. عصبانیت کلامی ممکن است به صورت فریاد خشمگین، تهدید، تمسخر، کنایه، سرزنش شدید یا انتقاد بیان شود.
۹. خشم آنی یا فرار:
عصبانیت ناپایدار باعث می‌شود که از آزارهای قابل درک، چه کوچک و چه بزرگ، عصبانی شوید. هنگامی که عصبانیت خود را به صورت تکانشی و آنی ابراز کردید، اغلب به همان سرعت هم آرام می‌شوید.
معرفی بهترین راه های خود سازی و تقویت اعتماد به نفس
خشم چگونه ایجاد می شود ؟
آیا تابه حال در خصوص چیزی احمقانه بحث کرده اید؟ دعواهای بزرگ اغلب در خصوص چیزهای کوچک اتفاق می افتد، مثل ظرفی که مانده یا اینکه ، قرار شما ده دقیقه دیر شده است. ولی معمولاً مسأله بزرگتری در پشت آن وجود دارد .
چنانچه متوجه می شوید که عصبانیت شما به سرعت در حال افزایش است، از خویش سوال کنید که ” واقعاً عصبانی هستم؟ ” شناسایی منبع حقیقی خشم، به شما کمک می کند عصبانیت خویش را بهتر درک کنید، اقدامات سازنده ای انجام دهید و به سمت حل و فصل تلاش کنید .
چه چیزی دکمه عصبانیت شما را فشار می دهد؟ به عنوان مثال، وقتی خسته هستید، ناراحت هستید، شب خوب نخوابیده اید، یا کسی که با شما رفتار گستاخانه ای کند!
یا اینکه عوامل خارجی (دوست بی ادب) و عوامل داخلی (خود خسته شما) وجود دارند که وارد بازی می شوند.
شما باید از این محرک ها آگاه باشید تا بفهمید چه شرایطی شما را به سمت عصبانیت سوق می دهد.
این مرحله مستلزم این است که تا حدی از آنچه در حال رخ دادن است آگاه باشید و تشخیص دهید که چه چیزی شما را خاموش می کند.
آیا عصبانیت شما احساسات دیگری مثل خجالت، نا امنی، آسیب، شرم یا آسیب پذیری را پوشانده است ؟
همچنین درصورتی که عکس العمل تند و تیز شما در بسیاری از مواقع عصبانیت است، به احتمال زیاد خلق و خوی شما، احساسات واقعی شما را پوشانده است.
در مجموع خشم می تواند علل متفاوتی داشته باشد، مشکلات شخصی، مشکلاتی که مسبب آنها دیگران هستند، اتفاقات محیط اطراف انسان و یا حتی می تواند تغییرات هورمونی، اختلالات روانی و یا آسیب های دوران کودکی باشد که در شکل گرفتن شخصیت انسان موثر بوده است.
راه های کنترل خشم کدامند؟
تا اینجا با خشم و سرمنشا ایجاد آن تا حدودی آشنا شدیم . حالا برای جلوگیری از عصبانیت و خشم و درگیر عواقب ناخوشایند اون شدن چیکار باید کرد؟
- نفس عمیق بکشید
- از پاسخ دادن به دیگران خودداری کنید و سکوت کنید
- به بیرون بروید
- از شوخ طبعی برای آرام کردن جو و تنش ایجاد کنید
- ببخشید و فراموش کنید
- یک مانترا پیدا کنید که برایتان کارساز باشد مثلاً کفتن مداوم “آرام باش” ، “ریلکس باش” ، “همه چی درست میشه” و … در شرایط عصبانیت
- اعداد را به صورت معکوس بشمرید
- انجام حرکات کششی
- پیاده روی و ورزش
- استفاده از تخیل ( چشمانتان را ببندید و خود را برای دیدن یک جای آرامش بخش به همراه جزئیات آن در خیالتان آماده کنید)
- موسیقی گوش دهید
- برای کسی که شما را عصبانی کرده نامه بنویسید و بعد آن را پاره کنید و دور بیندازید تا سبک شوید
- خشم خود را به شیوه درست ابراز کنید(گفتگوی بالغانه). استفاده از این شیوه از مشکلات بیشتر در آینده جلوگیری می کند.
- به جای تمرکز بر چیزی که شما را عصبانی کرده است، برای حل مسئله تلاش کنید. آیا از اینکه فرزندتان اتاقش را مرتب نمی‌کند عصبانی می‌شوید؟ در اتاق را ببندید! آیا همسرتان هر شب برای شام دیر می‌رسد؟ شام را دیرتر آماده کنید یا برنامه شام خانوادگی را برای آخر هفته‌ها برنامه‌ریزی کنید. این روش‌ها به شما کمک می‌کند تا جلوی عصبانی شدن‌تان را بگیرید.
- با دوستانتان صحبت کنید
- اجازه بدهید دیروز بگذرد و خود را برای زمان حال آماده کنید
نتیجه گیری :
استفاده از تکنیک های کنترل خشم می تواند آرامش را به شما و اطرافیانتان هدیه دهد. پس اگر استفاده از تکنیک های فوق نمی توانست به کنترل خشم شما کند پس شاید وقت آن رسیده که از یک روانپزشک یا روانشناس باتجربه کمک بگیرید . گفتار درمانی کلاس های کنترل خشم نیز می تواند بسیار کمک کننده باشد.